Er komen steeds nieuwe maatregelen om de verspreiding van het coronavirus (COVID-19) tegen te gaan. Logisch dus dat er angst en zorg is, zeker als je zwanger bent. Maar wat betekent dit allemaal voor jou? De antwoorden op de meest gestelde vragen vind je hier. Ik baseer me daarbij op de informatie van de World Health Organization (WHO).
Zwangerschap
Raadpleeg altijd je zorgverlener bij klachten of vragen over jouw specifieke situatie. Onderstaande antwoorden gelden in het algemeen.
Lopen zwangere vrouwen een hoger risico op COVID-19?
Er is momenteel onderzoek gaande om de effecten van COVID 19-infectie op zwangere vrouwen te begrijpen. Gegevens zijn beperkt, maar op dit moment is er geen bewijs dat zwangeren een hoger risico lopen op ernstige ziekten dan de algemene bevolking. Door veranderingen in hun lichaam en immuunsysteem weten we echter dat zwangere vrouwen ernstig kunnen worden aangetast door sommige luchtweginfecties. Het is daarom belangrijk dat ze voorzorgsmaatregelen nemen om zichzelf tegen COVID-19 te beschermen en mogelijke symptomen (waaronder koorts, hoesten of ademhalingsmoeilijkheden) aan hun zorgverlener melden. De WHO zal haar informatie en advies blijven herzien en bijwerken naarmate er meer bewijsmateriaal beschikbaar komt.
Ik ben zwanger. Hoe kan ik mezelf beschermen tegen COVID-19?
Zwangere vrouwen moeten dezelfde voorzorgsmaatregelen nemen om een COVID-19-infectie te voorkomen als andere mensen. Je kunt jezelf helpen beschermen door:
- Regelmatig je handen wassen met zeep en water of de handen schoon wrijven met een reiniger basis van alcohol.
- Afstand te houden tussen jezelf en anderen.
- Het aanraken van je ogen, neus en mond te vermijden.
- Ademhalingshygiëne beoefenen. Dit betekent dat je jouw mond en neus bedekt met je gebogen elleboog of papieren zakdoek wanneer je hoest of niest. Gooi de gebruikte zakdoek dan onmiddellijk weg.
Als je koorts, hoest of ademhalingsmoeilijkheden hebt, zoek dan op tijd medische hulp. Bel voordat je naar een gezondheidsinstelling gaat en volg de aanwijzingen van jouw plaatselijke gezondheidsinstantie. Zwangere vrouwen en vrouwen die onlangs zijn bevallen – inclusief degenen die zijn getroffen door COVID-19 – moeten hun routinezorgafspraken bijwonen.
Moeten zwangere vrouwen worden getest op COVID-19?
Testprotocollen en toegankelijkheid daarvan zijn afhankelijk van waar je woont. De aanbevelingen van de WHO zijn echter dat zwangere vrouwen met symptomen van COVID-19 voorrang moeten krijgen bij het testen. Als ze COVID-19 hebben, hebben ze mogelijk gespecialiseerde zorg nodig.
Kan COVID-19 worden overgedragen van een vrouw op haar ongeboren of pasgeboren baby?
We weten nog steeds niet of een zwangere vrouw met COVID-19 het virus tijdens de zwangerschap of bevalling kan doorgeven aan haar foetus of baby. Tot op heden is het virus niet aangetroffen in monsters van vruchtwater of moedermelk.
Het Royal College of Obstetricians and Gynacologists concludeert aan de hand van casusrapporten uit China dat er geen bewijs bestaat voor verticale overdracht (overdracht van moeder op baby antenataal of intrapartum). De visie van deskundigen is dat het onwaarschijnlijk is dat de foetus tijdens de zwangerschap wordt blootgesteld. Getest vruchtwater, navelstrengbloed, neonatale keel- en moedermelkmonsters van met COVID-19 geïnfecteerde moeders bevatte het virus niet. Ook zijn in een andere studie drie placenta’s van de geïnfecteerde moeders schoongeveegd en daarna negatief getest op het virus. Datzelfde team heeft ook drie (andere) baby’s waarvan de moeder ziek was, getest op het coronavirus. Geen van hen had positieve tests.
Bevalling
Volg altijd de richtlijnen van jouw zorgverlener. Verloskundigen in Nederland werken samen om alle barenden van de juiste zorg te voorzien. In geval van veel zieken, kun je dus een andere verloskundige treffen.
Welke zorg moet beschikbaar zijn tijdens zwangerschap en bevalling?
Alle zwangere vrouwen, inclusief vrouwen met bevestigde of vermoede COVID-19-infecties, hebben recht op zorg van hoge kwaliteit voor, tijdens en na de bevalling. Hieronder valt prenatale, pasgeboren, postnatale en geestelijke gezondheidszorg. Een veilige en positieve bevallingservaring omvat:
- Met respect en waardigheid worden behandeld.
- Tijdens de bevalling een metgezel naar keuze aanwezig hebben.
- Duidelijke communicatie door kraampersoneel.
- Passende strategieën voor pijnverlichting.
- Mobiliteit tijdens de bevalling waar mogelijk en geboortepositie naar keuze.
Als COVID-19 wordt vermoed of bevestigd, moeten gezondheidswerkers de juiste voorzorgsmaatregelen nemen om het risico op infectie voor zichzelf en anderen te verminderen, inclusief passend gebruik van beschermende kleding.
Moeten zwangere vrouwen met vermoede of bevestigde COVID-19 bevallen via een keizersnede?
Nee. Het advies van de WHO is dat keizersnedes alleen mogen worden uitgevoerd als dit medisch verantwoord is. De manier waarop een baby wordt geboren moet per individu worden bepaald en gebaseerd op de voorkeuren van een vrouw naast obstetrische indicaties.
Na de bevalling
Na de geboorte kan de baby wél besmet worden. Vooralsnog zijn ‘social distancing’ en goede hygiëne (handen wassen) de beste beschermende maatregelen. Ook wordt het afgeraden om kraambezoek te ontvangen. Vraag ook je kraamzorgorganisatie naar de maatregelen die zij nemen voor jou, je familie en hun personeel.
Kunnen vrouwen met COVID-19 borstvoeding geven?
Ja. Vrouwen met COVID-19 kunnen borstvoeding geven als ze dat willen. Zij moeten:
- ademhalingshygiëne beoefenen tijdens het voeden (draag waar mogelijk een masker)
- handen wassen voor en na het aanraken van de baby
- routinematig oppervlakken die ze hebben aangeraakt reinigen en desinfecteren.
Kan ik mijn pasgeboren baby aanraken en vasthouden als ik COVID-19 heb?
Ja. Nauw contact en vroege, exclusieve borstvoeding helpen een baby te gedijen. Je zou hierbij ondersteund moeten worden, zodat je:
- veilig borstvoeding kunt geven, met goede ademhalingshygiëne;
- je pasgeboren huid-op-huid kunt houden
- een kamer met je baby kunt delen
Wel moet je altijd je handen wassen voor en na het aanraken van je baby en alle oppervlakken schoon houden.
Ik heb COVID-19 en ben te ziek om mijn baby zelf borstvoeding te geven. Wat kan ik doen?
Als je te ziek bent om je baby borstvoeding te geven vanwege COVID-19 of andere complicaties, moet je worden ondersteund om je baby veilig moedermelk te geven op een manier die mogelijk, beschikbaar en voor jou acceptabel is. Dit kan zijn:
- moedermelk afkolven
- relactatie (als je op een later moment opnieuw start met borstvoeding)
- donor moedermelk
Er zijn verschillende websites waar je antwoorden kunt vinden op veelgestelde vragen, zie hieronder. Daarnaast kan je zorgverlener je meer vertellen.
Elke maandag, woensdag en vrijdag is er tussen 20.00-21.00u via Zoom een online vragenuurtje waar je ‘binnen komt lopen’ met vragen en/of zorgen rond het coronavirus in relatie tot zwangerschap, bevalling en de periode daarna. Maar je kunt ook altijd mailen of bellen wanneer je daar behoefte aan hebt.
Vragen en antwoorden vanuit de overheid
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
Royal College of Obstetricians and Gynaecologists (RCOG)
