Er is niets zo belangrijk als je veilig, gesteund, gezien en gehoord voelen na bevalling. Een postpartum-doula kan hierin een belangrijke bijdrage leveren tijdens de kraamperiode* en daarna. In de blog-serie ‘De postpartum-doula’ beantwoord ik een aantal vragen over de postpartum-doula: Wat is een postpartum-doula en waarom zou je een postpartum-doula willen in de kraamperiode en daarna? Wat doet een postpartum-doula? Wat is het verschil tussen kraamzorg en een postpartum-doula? Neemt een postpartum-doula niet de rol van mijn partner, familie en of kraamzorg in?
Vandaag in deze serie: wat is het verschil tussen kraamzorg en een postpartum-doula?
In Nederland kennen we een mooi systeem waarbij kraamzorg een grote rol speelt in de eerste acht dagen na de bevalling, de kraamtijd. Een van de vragen die me als postpartum-doula heel vaak gesteld worden, is “maar ben je dan een soort kraamzorg?” En dat is zeker niet zo! Hoewel we allebei ouders ondersteunen na de bevalling zijn er ook grote verschillen. (Eerder in deze serie kwam aan de orde wat een postpartum-doula is en doet. Dat lees je hier.) Waar zitten die verschillen nu in?
Verschil in verantwoordelijkheid
De kraamzorg is verantwoordelijk voor jouw herstel in de kraamtijd en ontwikkeling van de baby. Dat is een medische verantwoordelijkheid. Een grote verantwoordelijkheid ook, voor zowel de veiligheid & gezondheid als het welzijn van moeder en kind, al wordt de eindverantwoordelijkheid nog altijd gedragen door de verloskundige.
Ook wordt door de kraamzorg gesignaleerd of er met jou of je baby iets aan de hand is, zodat je verloskundige snel ingeschakeld kan worden bij zorgen of problemen. Daarnaast krijg je voorlichting en advies voor jouw herstel, over babyverzorging en word je ondersteund bij het geven van borstvoeding. Samenvattend omvat kraamzorg:
- Assistentie bij de bevalling
- Verzorging en controle van moeder en kind
- Advies, informatie een voorlichting over babyverzorging
- Ondersteuning bij borstvoeding
- Vroegtijdig signaleren van (mogelijke) knelpunten in de gezondheid van moeder en kind
- Ondersteuning van partner en gezin
- Basis huishoudelijke taken (die samenhangen met de verzorging van moeder en kind)
Een postpartum-doula daarentegen draagt in die zin geen verantwoordelijkheid – niet voor gezondheid en welzijn van moeder en baby. Zij is er juist om je in emotionele en fysieke zin te ondersteunen en te zorgen dat er tijd en ruimte is voor herstel, slaap, borstvoeding en het leren kennen van je kindje in de kraamperiode, juist ook na die eerste acht dagen.
Verschil in focus
Omdat de kraamzorg een medische verantwoordelijk draagt, vraagt dat ook een permante alertheid op mogelijke signalen, denken in mogelijke risico’s en deze afwegen (als-dit-dan-dat-scenario’s) en manieren om de risico’s te ondervangen en voorkomen.
De focus van een postpartum-doula ligt veel meer in het hier-en-nu: wat is er nu nodig voor dit moment? Die ondersteuning ligt op het emotionele en fysieke vlak, door bijvoorbeeld massage, bellybinding, kruidengeneeskunde en praktische hulp.
Persoonlijke band
Meestal kies je kraamzorg als je zwanger bent – en misschien nog geen visie hebt voor je bevalling en de periode daarna. Rond de 30ste week is er een intake om je wensen en voorkeuren te bespreken. Vaak heb je deze intake met iemand anders dan de kraamzorg die je gaat ondersteunen en ook de kraamzorg die bij je bevalling is en die in de kraamtijd zijn vaak twee verschillende personen. Soms wisselt het in de kraamtijd ook nog wel eens, zeker daar waar kraamzorg ‘op rooster’ werkt.
Een postpartum-doula kies je vaak iets later in de zwangerschap: iemand die past bij jou en de ervaring die je wilt creëren, iemand waarmee je een klik hebt en die je vertrouwt. Waarmee je in voorgesprekken een band opbouwt, die weet wat jouw wensen en voorkeuren zijn en hoe je het beste gesteund kunt worden tijdens de kraamperiode. En die ook langer en bredere ondersteuning kan bieden.
Kraamzorg en postpartum-doula vullen elkaar aan
Sinds ik zelf ook als (natuurlijke) kraamzorg ben gaan werken, is dit onderscheid voor mij nóg helderder geworden: het zijn twee compleet verschillende rollen die je niet tegelijk kunt vervullen. Natuurlijk kan ik mijn kennis & vaardigheden als postpartum-doula gebruiken als kraamzorg, maar als ik de verantwoordelijkheid draag voor de gezondheid, de veiligheid en het welzijn van moeder en kind ligt mijn focus toch meer op de alertheid op mogelijke signalen, denken in mogelijke risico’s en deze afwegen (als-dit-dan-dat-scenario’s) en manieren om de risico’s te ondervangen en voorkomen. Dat is het mooie en de kracht: samen als kraamzorg en postpartum-doula kunnen we elkaar aanvullen en versterken om een mooie, intense en fijne ervaring voor jou te creëren! Of de twee rollen in één persoon te verenigen met oog op continuïteit wanneer je kiest voor een postpartum-doula, die ook kraamzorg, is voor de hele kraamperiode.
Het wordt steeds normaler dat familie, vrienden en buren ondersteuning bieden tijdens de kraamperiode. Wil je weten waarom de aanwezigheid van een postpartum-doula ook fijn is voor je partner? Lees dan de volgende blog over de vraag: neem je als doula dan niet de rol van partner, familie en vrienden in?
* Ik gebruik voor de leesbaarheid het woord kraamtijd voor de eerste acht dagen waarin in Nederland de kraamzorg aanwezig is en het woord kraamperiode voor de eerste zes weken na de bevalling – de 40-dagentijd die in veel culturen gebruikelijk is.
Als je met een doula wilt gaan werken zijn er twee dingen belangrijk: de persoonlijke klik (voel ik me prettig en veilig) en de ondersteuning die je zoekt (ondersteunt de doula jouw visie). In een eerdere blog vind je daarom een aantal vragen die je een doula kunt stellen.
